“Als verbindingspersoon voor het parket in het Veilig huis, sta ik meer met mijn voeten in ‘de praktijk’”
De Verenigde Naties riepen 25 november uit als Internationale Dag van de uitbanning van geweld tegen vrouwen. Uit de studie Ervaringen van vrouwen en mannen met psychologisch, fysiek en seksueel geweld van het Instituut voor de gelijkheid van mannen en vrouwen (2010) is naar voor gekomen dat één vrouw op zeven in de loop van de voorbije 12 maanden te maken kreeg met ten minste één daad van geweld door haar (ex-)partner. In de meeste gevallen blijkt dit geweld te zijn gepleegd door mannen en is het slachtoffer een vrouw. (Bron: IGVM) Claire-Hélène Belpaire, criminologe, behandelt dit type dossiers bij parket Halle-Vilvoorde. Een gesprek.
door Lien Van Roij
Dag Claire, jij bent nu ongeveer anderhalf jaar criminologe bij parket Halle-Vilvoorde. Kan je iets vertellen over wat je doet?
Wel, toen ik net startte verleende ik vooral bijstand aan magistraten van de dienst persoonsgebonden materies in IFG-dossiers. Ik nam de dossiers grondig door en bekeek wat er diende te gebeuren. Kan er hulpverlening opgestart worden? Is een bemiddelingstraject zinvol of moeten we overgaan tot een dagvaarding? Is bijkomend onderzoek nodig? Ik legde vervolgens de dossiers voor aan de magistraat om ze verder te bespreken. Recent, sinds het Veilig Huis operationeel is, ben ik daar ook de verbindingspersoon voor het parket geworden. Die nieuwe rol maakt dat ik steeds meer met mijn voeten in ‘de praktijk’ sta. Een stevige uitdaging.
Deze internationale dag van de uitbanning van geweld tegen vrouwen is natuurlijk de ideale gelegenheid om in te zoomen op de werking van het Veilig Huis in Halle. Wanneer zijn jullie precies van start gegaan?
De officiële opening van het Veilig Huis vond vorig jaar al plaats, al werkten we toen nog volgens de principes van ketenaanpak. Verschillende hulpverleningspartners, parket en politie kwamen dan elke twee weken samen om IFG-dossiers te bespreken en als nodig op te volgen.
Dit najaar werden dan de nodige stappen gezet om het Veilig Huis ook echt operationeel in werking te laten treden. Het startschot werd gegeven op 7 oktober 2024.
Hoe werkt het Veilig Huis precies?
Een Veilig Huis is een centrale plaats met verschillende partners, die elk een rol spelen in IFG-dossiers. Het parket, het justitiehuis, de politionele diensten, het vertrouwenscentrum kindermishandeling, het Agentschap opgroeien (Ondersteuningscentrum jeugdzorg en sociale dienst jeugdrechtbank), het lokaal bestuur/OCMW, CGG en het CAW bekijken als kernpartners of hulpverlening voor een bepaald gezin zinvol en mogelijk is en welke vorm van hulpverlening dat dan best zou zijn.
Concreet kan elke partner een dossier aanmelden door een overzichtsformulier in te vullen. Alle aanmeldingen worden wekelijks tijdens een triageoverleg besproken. Voor elke casus wordt nagegaan of er risicofactoren, zoals verslavingsproblematiek of financiële moeilijkheden, dan wel beschermende factoren zoals een tewerkstelling of een netwerk, aanwezig zijn. Indien het Veilig Huis een meerwaarde kan bieden voor een bepaald gezin, dan wordt het dossier opgestart.
Daarnaast kunnen lopende dossiers besproken worden tijdens de ‘expertentafel’ die elke twee weken wordt georganiseerd.
Wat gebeurt er met een dossier na de opstart?
Aan opgestarte dossiers wordt een casusregisseur spoor 2 of spoor 3 toegewezen. Gezinnen waarbij een casusregisseur spoor 2 wordt opgestart, hebben een eerder kort traject nodig. Zij moeten vooral nog de weg naar de hulpverlening vinden. Bij spoor 3 gaat het over zwaardere dossiers. Dit zijn gezinnen die nog een lange weg hebben af te leggen en waarbij ondersteuning van dichtbij noodzakelijk is.
De casusregisseur is de persoon die nauw in contact staat met de betrokken personen. Hij/zij gaat op huisbezoek of neemt telefonisch contact op met het gezin. Deze korte lijn tussen casusregisseur en het gezin in kwestie zorgt ervoor dat er snel kan teruggekoppeld worden naar het Veilig Huis. Wanneer er zich bijvoorbeeld nieuwe feiten voordoen, gaat de informatiedeling erg snel waardoor we op acute momenten het gevaar kunnen wegnemen of escalatie kunnen voorkomen. Het geeft ons de kans het slachtoffer in veiligheid te brengen en te werken aan een toekomstgericht veiligheidsplan.
Kan ik stellen dat die vlotte informatiedeling de grote meerwaarde is van het Veilig Huis?
De directe en snelle informatiedeling tussen politie, parket en hulpverlening vind ik één van de grootste pluspunten. In sommige dossiers zijn er al verschillende interventies geweest, soms met zwaar geweld. Als je dan merkt dat die korte opvolging en snelle informatiedeling zijn vruchten afwerpt, dan geeft dat veel voldoening. Soms stopt het geweld of vindt het slachtoffer de moed om bij haar partner weg te gaan. Ze kunnen hun verhaal kwijt en uit die vicieuze cirkel van geweld stappen.
Daarnaast wordt er in bepaalde dossiers ook een strafrechtelijk gevolg gegeven aan de feiten. Het Veilig Huis zorgt er mee voor dat slachtoffers ook op de hoogte worden gebracht van de stand van zaken van dat luik van hun dossier. De partners rond de ‘expertentafel’ zijn dan ook op de hoogte van het verdere verloop en de stand van zaken in de dossiers die op niveau van het parket worden behandeld.
Tot slot vind ik het zeer waardevol dat er Veilige Huizen zijn opgezet in heel Vlaanderen en dat we met de collega’s uit Limburg bijvoorbeeld, waar er al jaren een goed draaiend Veilig Huis is, kennis en expertise kunnen uitwisselen.
Wat zou je slachtoffers van IFG aanraden?
De eerste stap is zonder twijfel hulp zoeken en de cirkel doorbreken, want er is altijd een alternatief. Ik hoop dat slachtoffers de moed vinden om hun verhaal te vertellen, hulp te zoeken en eventueel klacht in te dienen bij de politie. Het Veilig Huis is recent ook gestart met een lotgenotengroep voor vrouwen die te maken krijgen met intrafamiliaal geweld. Een veilige plek waar slachtoffers een luisterend oor en steun vinden.