In 2023 werden 11.210 dossiers van verkrachting en aantasting van de seksuele integriteit geopend. De afgelopen tien jaar was er een stijging van 7.920 naar 11.210 dossiers. Florence Loosen, substituut-procureur des Konings bij het parket Waals-Brabant en referentiemagistraat zeden, geeft toelichting bij de multidisciplinaire aanpak van deze dossiers.
Sinds 2022 is het seksueel strafrecht hervormd met nauwkeurigere en actuelere definities van seksuele misdrijven. Het omschrijft ‘verkrachting’ als elke handeling die bestaat uit of mede bestaat uit seksuele penetratie van welke aard en met welke middelen dan ook, gepleegd op een persoon of met de hulp van een persoon die daar niet in toestemt. De aantasting van de seksuele integriteit is het stellen van een seksuele handeling op een persoon die daar niet in toestemt, al dan niet met behulp van een derde persoon die daar niet in toestemt, dan wel het laten stellen van een seksuele handeling door een persoon die daar niet in toestemt. Verder kreeg de definitie van toestemming voor seksuele handelingen een uitdrukkelijke plaats in het seksueel strafrecht. Toestemming moet uit vrije wil zijn verleend en kan niet worden afgeleid uit louter het feit dat het slachtoffer zich niet verzet. Soms reageren sommige slachtoffers immers niet omdat ze in een shocktoestand verkeren. De toestemming kan op elk moment worden ingetrokken, voor of tijdens de seksuele handeling. Er is in ieder geval geen sprake van toestemming wanneer de seksuele handeling werd gepleegd met geweld, bedreigingen, dwang, verrassing of misleiding, of ten nadele van een bewusteloos of slapend slachtoffer.
De aanpak die het Openbaar Ministerie hanteert in samenwerking met zijn partners heeft als doel bij te dragen aan een betere omgang met de slachtoffers, wat wellicht zorgt voor een stijging van het aantal neergelegde klachten. Ook de schandalen die de voorbije jaren hebben plaatsgevonden in de media en de opkomst van de MeToo-beweging hebben hun invloed. Door deze gebeurtenissen worden seksuele misdrijven sneller gemeld. Een andere mogelijke verklaring is de aanwezigheid van sociale media in onze maatschappij en de vrijheid van meningsuiting die hiermee gepaard gaat. Zo zijn er bijvoorbeeld gevallen van seksuele misdrijven waarbij, op afstand, via sociale media naaktfoto’s gevraagd worden aan minderjarigen of gevraagd wordt om bepaalde seksuele handelingen te stellen.
Slachtoffers van aantasting van de seksuele integriteit en verkrachting kunnen 24/7 terecht bij het Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG). Dat kan uit zichzelf of via de politie, acuut, kort na de feiten, of ook op een later tijdstip. Ze krijgen er medische en psychologische zorg, er wordt geluisterd naar hun verhaal, en informatie meegegeven over hoe ze eventueel een klacht kunnen indienen. Wanneer een slachtoffer zich binnen zeven dagen na het misdrijf bij een ZSG meldt, wordt aan haar of hem voorgesteld om een forensisch onderzoek te ondergaan ongeacht of een klacht al dan niet is neergelegd. Er worden dan stalen afgenomen om te kijken of er biologische sporen zijn. Wanneer een klacht wordt neergelegd, wordt een magistraat van het Openbaar Ministerie hiervan in kennis gesteld en verhoort een in dossiers van seksueel geweld gespecialiseerde inspecteur het slachtoffer in de kantoren van het ZSG. De biologische stalen kunnen vervolgens worden geanalyseerd door het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) of een ander partnerlaboratorium. Het grote voordeel is dat het slachtoffer zich niet hoeft te verplaatsen van bijvoorbeeld het politiekantoor naar een ziekenhuis en terug, maar dat de hele procedure op een en dezelfde locatie plaatsvindt. Ook als het slachtoffer geen klacht wil indienen, zorgt het ZSG voor opvolging door regelmatig contact op te nemen met het slachtoffer en bewaart het de forensische stalen gedurende zes maanden mocht het slachtoffer van gedachten veranderen.
Bron van het cijfermateriaal: database van het College van procureurs-generaal – Statistisch analisten
Artikel uit KortOM, het digitale magazine van het Openbaar Ministerie
>> Het volledige OM-magazine lezen?
Hulp nodig?
Bel: 1712 Hulplijn geweld, misbruik en kindermishandeling